Özlem Aydın Ayvacı[email protected] 3 yılda makro ekonomideki öngörülemeyen gelişmeler, yeni dönemin ne getireceği konusundaki tahminleri zorlaştırdı. Yine de dünyanın dört bir yanında global ve bölgesel sorumluluklar taşıyan “Global 50 Türk Lider”in 2024`te “ezberleri bozacak” gelişmelere dair önemli tespitleri var. Çoğu, volatil zamanların dönüştürücü etkisine inanıyor. Yapay zekayla teknolojik yeniliklerin ultra hızla hayatımıza gireceğini vurguluyorlar. Yaşlanan global nüfus, Çin ve Japonya`da nüfus artış hızının durması, döngüsel ekonomi gibi gelişmelerin tüketicilerin önceliklerini değiştirmesini bekliyorlar. Radarlarında ise kaostan doğacak yeni fırsatlar var.Çin ve Japonya`da artık aileler neredeyse hiç çocuk sahibi olmak istemiyor. İnsanların gelir seviyesi her geçen gün artıyor. 20 yıl önce Çin`deki tüketicilerin en büyük hayali çocuklarının mühendis olmasıydı. Şimdi duyduğum hayaller, `Seyahat edip kendime bakmak istiyorum` şeklinde. Değişen değer yargıları, hayat öncelikleri, dijital dünyalarda yaşayan tüketiciler yeni dönemde dünyadaki kişisel bakım trendlerini yönetecek.” Bu analiz, Reckitt Veet Global Başkanı Çiğdem Kurtuluş`a ait. Huzur Devletşah da Lilly Çin Başkanı olarak 20 trilyon dolara yakın GSYİH`ye sahip Çin`le ve dünyadaki demografik değişimle ilgili önemli tespitler yapıyor. Devletşah, dünyada genel olarak nüfusun yaşlanmasının ekonomileri zorlayacağını söylüyor. Yaşlı yetişkin sayısının ve yüzdesinin önemli ölçüde artmasıyla oluşan demografik değişimin, kronik rahatsızlıklar için sağlanan sağlık hizmetleri açısından zorluklar yarattığına dikkat çekiyor. Devletşah, “Yenilikçi tedavi seçeneklerinin Çin pazarına sunulmasını hızlandırarak hastaların artan ve geçmişte karşılanamayan sağlık ihtiyaçlarını karşılamak büyük önem taşıyor. Yapay zeka, ilaç sektöründe bir odak noktası olarak ortaya çıkıyor. Çin`de yapay zeka, üretim verimliliğini artırmak ve tedarik zinciri verimliliğini optimize etmek için halihazırda yaygın olarak kullanılıyor. 2024`te odak noktamız, özellikle araştırma ve geliştirme alanında yapay zekayı hızlandırmak” diyor. Son derece kaotik yıllardan geçtiğimiz bu günlerde “Global 50 Türk Lider” araştırmasını hazırlarken liderlere yönettikleri bölgelerdeki ezber bozan gelişmeleri sorduk. ÜRETKEN YAPAY ZEKA ETKİSİ Global Türk liderler, bölgelerini ve şirketlerini etkileyecek en önemli gelişme olarak yapay zekayı görüyor. Egon Zehnder Kıdemli Ortağı Tankut Şensürücü, şöyle anlatıyor: “Teknoloji ve yapay zekanın ana gündem konusu olduğu bugünlerde liderlik ve gelişimi konusu daha da önem kazanıyor. Bir liderin yarattığı farkı, Rolls-Royce şirketinde Tufan Erginbilgiç`in liderliğinde sadece son bir yılda yaratılan 20 milyar dolarlık değer artışından açıkça görebiliriz. Rolls-Royce`un değeri, tarihinde ilk defa bu kadar kısa sürede 3 katın üzerinde arttı” diyor. Londra Borsası`ndaki en büyük 10 şirketten biri olan RELX`in en büyük bölümü Elsevier`in global CEO`su olan Kumsal Bayazıt, “2024`te bizim pazarımızı en çok etkileyen, üretken yapay zeka ve büyük dil modelleri (LLM) olacak. Pazara Clinical Key AI ve Scopus AI adlı iki yeni ürün sürdük. Bu ürünler sağlıkta akademik sistemler geliştirmek için büyük potansiyele sahip” diye anlatıyor. Citi Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Başkanı Ebru Pakcan, finansman seçeneklerindeki sınırlamalar göz önüne alındığında, şirketlerin önümüzdeki dönemde verimliliklerini daha da artırmaya odaklanması gerekeceğini söylüyor. Böyle bir dönemde şirketlerin üretkenliği artırmak için dijitalleşmeden özellikle de yapay zekadan yararlanmasını beklediğini ifade ediyor.YENİ PAZARLAR YÜKSELECEK Unilever Kişisel Bakım Kategorisi Arap Yarımadası Bölge Lideri Leyal Eskin Yılmaz da veri analitiği ve yapay zeka kullanarak müşteri davranışlarını anlamanın ve buna göre kişiselleştirilmiş deneyimler sunmanın önemine inanıyor. Yılmaz, “Önümüzdeki yıllarda yapay zekayı daha sık konuşacağız” diyor. Solenis Gelişmekte Olan Pazarlar ve Global TASKI Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Somer Gündoğdu, yapay zekanın neleri değiştireceğine vurgu yapıyor ve “Yapay zeka tekrarlanabilir basit işleri ortadan kaldıracak. Orta Doğu ve Afrika`da talep, savaşlar ve dış ticaret açıkları nedeniyle çok hızlı büyümeyecek, fakat Hindistan ve Güney Doğu Asya`nın dünyanın en hızlı büyüyen piyasaları haline geleceğini öngörüyorum” diyor. Pfizer Latin Amerika Bölge Başkanı Nevzat Sinan Atlığ da Latin Amerika`da dijital pazarlamaya geçiş hızının Avrupa`nın çok daha ilerisinde olduğuna dikkat çekiyor. 125 TRİLYON DOLARLIK DÖNÜŞÜMİklim değişikliği ve dolayısıyla yeşil dönüşüm tüm dünyada şirketlerin gündemindeki en önemli konu. Citi Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Başkanı Ebru Pakcan, iklim değişikliğinin uzun vadede önemli bir oyun değiştirici olacağını söylüyor ve “Küresel ekonominin 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşması için en az 125 trilyon dolarlık sermaye yatırımına ihtiyaç var. Bu nedenle yeşil finansmana ve müşterilerimizin yeşil dönüşümüne destek vermek son yıllarda Citi de dahil olmak üzere finans kurumlarının odak alanlarından biri oldu ve olmaya da devam edecek” diyor. ING Grubu Global İcra Kurulu Üyesi, ING Belçika Yönetim Kurulu Başkanı ve ING Grubu Global Perakende Bankacılık Başkanı Pınar Abay da düşük karbon ekonomisine geçişte müşterilerini desteklemeyi hedeflediklerini belirtiyor. KREDİLER YEŞİLE KAYIYORBu kapsamda tüm sektörler yeşile yatırım yapacak müşterilerini desteklemek için yeni ürün ve hizmet geliştirmeye odaklanmış durumda. Pınar Abay, kendileri fosil finansman portföylerini azaltmaya çalışırken aynı zamanda bireysel müşterilerine de konutlarında çevresel ayak izini azaltmaları için destek olduklarını söylüyor ve ekliyor: “Teminatlı ve teminatsız krediler yoluyla sürdürülebilir konutların finansmanına odaklanıyoruz. 2025 yılına kadar tüm pazarlarda sürdürülebilir kredi ürünleri sunmayı hedefliyoruz” diyor. Shell Global Mobilite Ürünleri Genel Müdürü Pınar Mavituna da “Müşterilerimizin emisyonlarını azaltmasına yardımcı olan iş modelleri yaratmak ve yatırımlarımızı yenilenebilir enerji alanında artırmaya devam ediyoruz” diyor. YENİ JENERASYON ÜRÜNLER Stanton Chase Global Başkan Yardımcısı Çağrı Alkaya, Türk liderlerin deneyim çeşitliliği anlamında iyi bir konumda olduklarını söylüyor ve “Çok fazla ve çeşitli vaka gördükleri için esneklik ve adaptasyon konusunda oldukça başarılılar. Farklı kültürlerle çalışabilme ve bunu şirket kültürüyle harmanlayabilmede çok becerikliler” diyor. JTI Doğu Avrupa, Kafkasya, Orta Asya ve Küresel Parakende Pazarı Başkanı Bilgehan Anlaş da bu liderlerden biri. Anlaş, 25 ülkeyi aşan bölgesinde dikkatini çeken gelişmeleri ve trendleri şöyle anlatıyor: “Tüketici trendlerinde ürünler konvansiyonel tütün ürünlerinden riski azaltılmış, elektronik ısıtma prensibiyle çalışan yani yeni jenerasyon ürünlere doğru gelişim gösterecek. 3 yıllık planımızda bu ürünlerin pazar büyüklüğünün yüzde 15`lere ulaşacağını öngörüyoruz.” BAT Batı Avrupa Bölgeler Başkanı ve Birleşik Krallık ve İrlanda Genel Müdürü Aslı Ertonguç, Batı Avrupa`da 9 milyar sterlin brüt ciroyu yönetiyor. Birçok endüstride yaşandığını gözlemlediği en büyük dönüşümlerden birinin tüketici odaklılık olduğunu söyleyen Ertonguç, “Batı Avrupa`daki pazarlarda BAT için 2024`ü sigara içenlere devamlı olarak riski azaltılmış nikotin ürünleri sunduğumuz temel bir yıl olarak görüyorum. Faaliyet gösterdiğimiz pazarlarda bu en büyük ve en önemli ezber bozan gelişme. Biz de proaktif olarak bu ürünleri sunmaya devam edeceğiz” diyor. FİYAT-KALİTE-DEĞER DENGESİ Tüm dünyada yaşanan enflasyonist ortamın 2024`te talebi daha fazla etkilemesi bekleniyor. Bu durum da sektör bağımsız şirketlerin fiyat-değer dengesini korumaya, daha kaliteli ürünler üretmeye odaklanmasına neden oluyor. Versuni Ev Aletleri Global Pazarlar Başkanı Özlem Fidancı da tüketici trendleri ve ekonomik standartlar sürekli değişirken en iyi ve kaliteli küçük ev aletleri ürünlerini sunmaya odaklandıklarını söylüyor ve “Kullanıcıların beklenti ve ihtiyaçlarını dinliyor, bugünden öte geleceğin teknolojilerine odaklanıyoruz” diyor. Metro AG Makro Orta Avrupa Başkan Yardımcısı Atila Yenişen, bölgesinde ev dışı tüketimde farklı eğilimler gözlemlediğini söylüyor. Yenişen, “Tüketim genelde düşüyor, enflasyon ve maaş artışları paralel olmadığı için alım gücü düşüyor. Tüketici, fiyat-değer dengesi arıyor, uygun fiyatlı ama daha özel ürün ve servisleri olan kafe ve bistroları tercih ediyor. Alkol kullanımı da kırsal alanlarda eve kayıyor” diyor. SALGIN ETKİSİ SÜRÜYORCOVID-19, tüm dünyayı derinden etkileyen en travmatik olaydı. Etkileri her alanda hala sürüyor. Pfizer Global Covid-19 mRNA Aşı Lideri ve Başkan Yardımcısı Aylin Tüzel, Amerika, Latin Amerika, Kanada, Avrupa, İngiltere, Japonya, Kore ve Avustralya`da 7 milyar dolarlık cirodan sorumlu. COVID-19 epidemiyolojisinin halen değişkenlik gösterdiğini anlatan Tüzel, “Gelişmiş pazarlarda hala influenza aşısıyla birlikte COVID-19 aşısı özellikle 65 yaş üstü gruba ve riskli hastalara yılda 1 kez yapılıyor. Son zamanlarda solunum yolları hastalıklarının görülme sıklığı ve hastaneye yatışlardaki artışlar aşılama politikalarının önemine yeniden dikkat çekiyor. Özellikle solunum yolları virüsleri RSV, influenza ve COVID-19 şu anda gelişmiş pazarlardaki sağlık politikalarının öncellikli ajandasında yer alıyor” diyor. HÜKÜMETLERİN ROLÜ ARTACAK AstraZeneca Orta Doğu, Afrika ve Türkiye Bölgesinden Sorumlu Başkan Dr. Pelin Eriştiren İncesu da “COVID-19`un kalıcı etkileri ve iklimin sağlık üzerindeki artan etkileriyle dünyanın dört bir yanındaki sağlık sistemlerinin yetersiz kaynaklara sahip olduğunu ve aşırı yük altında olduğunu gördük. Ayrıca bölgedeki belirsizlikler, iklim değişikliği ve artan hastalıklarla birlikte sağlık hizmetlerine artan talep, yenilikçi ilaçların pazara girmesini ve yeni teknolojilerin halk sağlığı alanında kullanılmasını gerektiriyor. Bu konuların 2024 yılında ele alınması gereken öncelikler olmaya devam etmesini öngörüyoruz” diyor. Pfizer Gelişen Pazarlar Temel Sağlık Ticari Başkan Yardımcısı Cem Açık ise ilaç ve aşı talebinin yönlendirilmesinde hükümetlerin rolünün artacağını, kurumsal ilişkiler ve erişim politikalarının uzun vadeli ve daha stratejik düzleme oturacağını öngörüyor.“KUSURSUZ VE BASİT PERFORMANS KRİTERLERİ ÖNE ÇIKACAK”TÖRE BİROL HENKEL TÜKETİCİ MARKALARI GLOBAL SATIŞ KID. BŞK. YRD. VE GLOBAL YÜRÜTME KURULU ÜYESİDOĞRU FİYATLAMA 2024, yüksek enflasyon ve alım gücündeki daralmalar nedeniyle zorlu bir yıl olacak. Küresel ölçekte jeopolitik gelişmelerle beraber son derece belirsiz bir döneme giriyoruz. Böyle dönemlerde kusursuz ve basit performans kriterleri daha da önemli hale gelecek. Örneğin sorunsuz bir tedarik zinciri ya da tüketicinin en çok talep ettiği ürünlerin bulunabilirliği gibi... Ajandaların üst sıralarında, enflasyon nedeniyle tüketicinin alım gücüne uygun ürünlerin ve doğru fiyatlamanın önerilmesi olacak. Perakendeciler, bu zincirin önemli bir halkası olmaya devam edecek.BEKLENTİLER YUKARIDA Dijitalleşmeyse özellikle üretken yapay zeka kullanımının yaygınlaşmasıyla verimlilik anlamında çözümler getirmeye ve yaygınlaşmaya devam edecek. Sürdürülebilirlik de yine ajandaların ilk sırasında yer alan unsurlardan. Tüketici beklentileri global olarak son derece yukarıda ve bu durum tüm sektörlerin önüne sınırlı zamanda tamamlanması gereken önemli hedefler koyuyor. Bu hedefleri hızlı, başarılı ve hatasız tamamlayanların öne geçeceği bir yıl bekliyorum.“KÜRESEL BÜYÜME YÜZDE 3 OLUR”ONUR GENÇ BBVA CEO`SUŞu anda küresel ekonomiyi tehdit eden birçok risk söz konusu. Ukrayna ve Gazze`deki durum çok üzücü. Jeopolitik gerilimlere ek olarak ekonomi cephesinde de uluslararası arenada kilit bazı aktörlere ilişkin seçimlerle birlikte enflasyon ve faiz oranlarının gelişimini de yakından takip ediyoruz. Belirsizliğin yüksek olduğu bir dönem yaşasak da bölgesel performanslar farklılık gösterse de küresel GSYH`nin 2023`te olduğu gibi 2024`te de yüzde 3 oranında büyüyeceğini tahmin ediyoruz.FIRSATLAR 2024`ün de bankamız için yine çok başarılı bir yıl olacağına inanıyorum. Son yıllara kıyasla daha yavaş olsa da faaliyetlerde büyüme devam edecek. Örneğin Meksika`da güçlü tüketici davranışlarından, ABD ve Kanada ile ticaret faaliyetlerinden ve bankacılık hizmetlerine erişimi genişletme potansiyelinden faydalanmayı bekliyoruz. Genç ve girişimci toplumu, Avrupa ve Asya ile olan ticari bağlantıları ve düşük bankacılık penetrasyonuyla birlikte, finansal kuruluşlara yönelik muazzam fırsatlar konusunda uzun vadeli bir potansiyel sunan Türkiye`de de beklentimiz 2023`e göre daha pozitif.YATIRIM Ayrıca yapay zeka da dahil olmak üzere tüm yeni teknolojilerle birlikte karbondan arındırma ve inovasyon gibi öne çıkan trendlerde de uzun vadede ciddi fırsatlar görüyoruz. Bankalar bu alanlarda hem kendileri yatırım yapacak hem aynı alanlara yatırım yapacak müşterilerini finanse etmeye devam edecek.“YAPAY ZEKAYLA YENİLİK HIZI 10`DAN 1 YILA İNECEK”GÜLEN BENGİ MARS SNACKING GLOBAL CGO VE CMOBAŞKANA RAPORLUYOR Mars Snacking Global Başkanı`na raporluyorum. Amerika`da yaşıyorum. 1,5 yıldır bu roldeyim. Yapay zeka gitgide günlük hayatın içine girecek. Bu gelişmeler insanların daha sağlıklı, hayatın içinde ve birbirleriyle iletişim içinde olmasını sağlayacak. İnsanların beklentileri artacak, özellikle sayısız alanda kişiye özel ürün ve iletişim beklentisi doğacak. Markalar tüketici ve takipçileriyle anlamlı, kişisel ve kesintisiz iletişim kuracak, gerçek ve sanal ortamlarda özgün ve tutarlı deneyim sunacak. TÜKETİCİ VERİSİ DÖNEMİ Tüketicilerine değer katan hizmetler sağlayarak verilerini talep edecek olan markalar, bu sayede ürün ve servis gelişimini takipçileriyle birlikte yaparak büyüyecek ve değer kazanacak. Bu açıdan iş dünyası için çok zorlu ve bir o kadar da heyecan verici bir dönem. Yapay zekanın hızla gelişimiyle teknolojik sıçramaların ölçüsü, kapsamı ve normal hayatımıza girme hızı bugüne kadar yaşanmamış boyutlarda olacak. “HIZA AYAK UYDURAN AVANTAJLI” Geçtiğimiz dönemlerde teknolojik yenilikler yaygın kullanıma yaklaşık 10 yıl gibi bir sürede geçebiliyordu, yapay zeka sayesinde bu süreç artık 1 yıla inecek. Bu hıza ve tempoya ayak uydurabilen, esnek, sürekli öğrenen ve yeniliklere açık organizasyonlar yetenek yarışını kazanacak ve çok daha avantajlı olacak.